Dünya
güneşe uzaklığı: 147.2 - 149.6 - 152 mio km
yörüngesel dışmerkezlilik: 0.017
yörüngesel eğiklik: 23.4 0
eksensel eğiklik: 0 0
çap: 12.753 km
kurtulma hızı: 11.2 km/sn
kütle: 1
hacim: 1
yoğunluk: 5.52 (su =1)
en yüksek kadir: - - -
dolanım süresi: 365.2 gün
eksensel dönme: 23 s 56 dk
kavuşum dönemi: - - -
uyduları: 1 tane ay
dünya , güneş sisteminde üzerinde yaşam olan tek gezegendir. ortalama 149.6 milyon kilometre olan dünya-güneş uzaklığı yaşam için çok uygundur. bu uzaklık , dünya'nın yüzeyinin , suyun sıvı halde bulunabileceği kadar ılık olması demektir. eğer sıcaklık daha yüksek olsaydı su buharlaşabilir , daha düşük olsaydı donabilirdi. aynı zamanda dünya'nın solunabilir bir atmosferi vardır. solunabilir atmosfer ve sıvı halde bulunan su , dünya'da yaşamın ortaya çıkması ve gelişmesi için vazgeçilmez olan iki öğedir. uzaydan dünya'nın atmosferi , gezegenimizi saran mavi renkli ince bir tabaka olarak görünür. atmosferde %77.6 oranında azot , %20.7 oranında oksijen bulunur. atmosferin kalanını çok az miktarlarda bulunan diğer gazlar oluşturur. dünya'nın atmosferindeki oksijen , tüm gezegenlerdekilerden çoktur. yaşam için en önemli gaz oksijendir. güneş ışınlarının bir bölümü dünya'daki yaşam için zararlıdır. ozon tabakası bir filtre görevi yaparak zararlı ışınları süzer. bilim adamları , insan yapısı kloroflorokarbon (cfc) gazlarının ozon tabakasına zarar verdiğini ve kutup bölgelerinde ozon tabakasında incelmelr oluştuğunu saptadılar. eğer bu gazların kullanımına son verilmezse , ozon tabakası daha da incelecek ve yeryüzüne ulaşan zararlı güneş ışınları nedeniyle kanser hastalıklarında artış gözükecek. atmosfer tabakasının altında kabuk olarak bilinen ve üzerinde yaşadığımız katı bir yüzey vardır. bu kabuğun bölünmüş olduğu küçük levhaların hareket etmeleri ve birbirlerini itmeleri sonucunda dağlar ve diğer yüzey şekilleri ortaya çıkar. levhaların hareketleri depremlere neden olur. dünya'nın , ortalama 376.284 kilometre uzaktaki yörüngesinde dolanan tek bir uydusu vardır. latince adı luna olan bu uydunun dilimizdeki adı ay'dır. dünya'nın kütleçekim kuvveti zamanla ay'ın kendi ekseni etrafındaki dönüşünü yavaşlatmıştır . ay'ın kendi ekseni etrafındaki dönme ve dünya çevresindeki dolanma süreleri birbirine eşittir . işte bu "eşzamanlı dönme" nedeniyle biz ay'ın yalnızca bir yüzünü görürüz . ay'ın arka yüzünü sadece uzay sondaları ve astronotlar görmüştür. ay'ın kendisi nasıl oluşmuş olursa olsun , yüzeyindeki kraterlerin gökcisimlerinin çarpması sonucunda oluştuğunu bilyoruz. ay'daki bazı kraterler güneş sistemindeki en büyük kraterlerdir. bunlardan bazılarını çıplak gözle bile görebilirsiniz . bazı gökcisimlerinin ay yüzeyine çok şiddetli çarpmalarından dolayı kabuk kırıldı , aşağıdan yükselen lavlar yayılarak yüzeyi kapladı . sonradan soğuyup sertleşen bu lav ovaları karanlık renkleriyle hemen belli olur .bu düzlüklere "deniz " adı verilir.*
jüpiter
özellikleri :
güneşe olan uzaklığı 778.000.000 km
yarı çapı 71370 km
kütlesi 1898 x 10 24 kg
yoğunluğu 1326 kg/m3
atmosferik basınç ----
sıcaklığı 110 k°
görünür parlaklığı -2.0 m
güneş etrafında dönme süresi 11.86 gün
kendi ekseninde dönme süresi 9.9250 saat
dönme hızı 13.07 km/sn
jüpiter, 71370 km ekvator yarı çapı ile güneş sistemindeki en büyük gezegendir ve güneş'e yakınlık bakımından 5. sırada yer alır. kütlesi yaklaşık olarak dünya kütlesinin 318 katıdır. bu dev gezegen güneş çevresindeki turunu 11.86 yılda tamamlar. çok büyük bir gezegen olduğu için küçük bir teleskopla bile ekvatora paralel olarak uzanan farklı renkteki kuşakları seçilebilir. jüpiter hakkında ne yazık ki halen kesin bilgiler bulunmamaktadır. yüzeyi atmosferi ve uyduları hakkında sadece tahminlerde bulunulmaktadır. bu tahminlere göre çok yoğun bir atmosferi ve de küçük bir çekirdeği bulunmaktadır. gezegenin içi hakkında yapılan tahminlere göre saf hidrojen veya %1-2 helyum içeren hidrojen ve %1-2 oranında diğer elemanlardan oluşmuştur. jüpiter güneşten aldığı enerjini yaklaşık olarak 2.5 katını çevresine yaymaktadır bunun nedenini gezegendeki gravitasyonel çökmenin hala sürmesi olarak tahmin edilmektedir. jüpiter'in çevresinde 6500 km genişliğinde ve bir kaç km kalınlığında bir halkası bulunmaktadır.
bu dev gezegen çok büyük bir manyetik alana sahiptir. bu alan sayesinde bilinen 16 uydusu bulunmaktadır. fakat gezegenin uydularının 16 ile sınırlı olmadığı ve başka uydularının da bulunduğu tahmin edilmektedir. jüpiter hakkındaki ilk bilgiler nasa'nın 70'li yıllarda gönderdiği pioneer10 ve pioneer11 uzay sondaları tarafından elde edilmiştir. fakat jüpiter hakkındaki en önemli bilgiler 1995 yılında jüpiter'e ulaşan galileo uzay sondasından alınmıştır."io, ganymede,callisto ve europaya adini gailei galileo vermistir." bu 4 uydu gezegen ile aynı yönde dönmektedir. fakat daha sonra bulunan küçük ve gezegene daha yakın olan uydular gezegene zıt yönde dönmektedir. bu uydular içinde en ilginci europa uydusudur. dünyadan yapılan incelemelerle bu uydunun yüzeyinin su buzlarıyla kaplı olduğu ve hiç bir çarpma kraterinin bulunmadığı anlaşılmıştır. bu uydunu üzerinde yer alan ve değişik yönlerde düzgün olrak uzanan çatlaklar, yüzeydeki buzların attaki sıcak bir deniz üzerinde yüzdüğünün sanılmasına neden olmuştur. bu da bu uydu üzerinde canlı olabilme olasılığını artırmaktadır.
mars
özellikleri :
güneşe olan uzaklığı 227.400.000 km
yarı çapı 3200 km
kütlesi 0.64 x 1024 kg
yoğunluğu 3933 gr/cm3
atmosferik basınç ----
sıcaklığı -25 c°
görünür parlaklığı 1.2 m
güneş etrafında dönme süresi 687 gün
kendi ekseninde dönme süresi 25 saat
dönme hızı 24.13 km/sn
mars güneşe yakınlık bakımından dördüncü gezegendir ortalama güneş mars uzaklığı 227.4 milyon kilometredir. gök yüzünde kırmızı renkte görünür ve kendisine ait bir atmosferi vardır. büyüklük olarak yaklaşık dünyanın yarısı kadardır (yarı çapı 3200 km). gündüz ekvator sıcaklığı 10 c° civarlarına ulaşır, fakat atmosferi bu sıcaklığı tutabilmesi için yeterli olmadığından, geceleri sıcaklığı -75 c° 'ye kadar düşer. kutuplarındaki sıcaklık ise -120 c° kadardır. marstaki atmosfer basıncı altında bu sıcaklık co2 'nin donma sıcaklığı olduğundan kutuplarda co2 buzları bulunmaktadır. mars günü dünya gününden yalnızca yarım saat daha fazladır fakat dünyaya göre güneşe daha uzak olduğu için bir yılı 687 gündür. marsı atmosferinde dünyadakine benzer olarak h, o, co ve co2 belirlendiği halde dünyada bol olarak bulunan ni bulunmamaktadır. 1877 yılında marsın iki uydusu bulunmuştur. bunlar ancak çok iyi teleskoplarla gözlenebilen phobos ve deimos tur.
bilindiği gibi yıllarca marsta yaşam olduğu düşünülmüştü, bu teori için gerçekten geçerli sebepler vardı. marsta da dünyadaki gibi eksen eğikliği olduğundan mevsimler oluşur. değişik mevsimlerde yer kabuğunun değişik renkler alması yıllarca astronomların marsta bitkisel yaşam olduğuna inanmalarına neden olmuştur. ayrıca mars yüzeyinde yer alan geniş kanalların marslı yaratıklar tarafından kutuplardan ekvatora su götürmek için yapıldığı sanılmaktaydı. fakat ilki 1965'de olmak üzere yollanan bir çok uzay sondası sayesinde marstaki bu kanalların tamamen kendiliğinden var olduğu anlaşılmıştır.
mars yüzeyi de ay yüzeyi gibi volkanik ve çarpma kraterleriyle doludur. 1965'den başlayarak yollanan uzay sondaları sayesinde elde edilen yüzey şekillerine isimler verildi. tharsis bölgesinde artık etkinlik göstermeyen olympus mons, ascraeus mons, pavonis mons ve arsia mouns volkanları marsın en dikkat çekici yüzey şekilleridir. bu volkanların çevresinde meteorların açtığı kraterlere rastlanmaz. çünkü buradaki kraterler zamanla lav ile dolmuştur. ayrıca ekvator bölgesinden başlayarak 3000 km doğuya doğru uzanan bir vadi, sonra kuzeye kıvrılarak chryse'ye varır. bu vadi bazı yerlerde 100 km genişliğe ve 6 km derinliğe sahiptir. bu denli bir vadinin yalnızca akarsular tarafından oyulabileceği düşünülmektedir. bu da daha önce mars yüzeyinde suyun var olduğuna inanılmasını sağlamıştır
merkür
özellikleri :
güneşe olan uzaklığı 57.900.000 km
yarı çapı 2438 km
kütlesi 0.33 x 10 24 kg
yoğunluğu 5427 kg/m3
atmosferik basınç yok
sıcaklığı +423 c° , -183 c°
görünür parlaklığı -1.2 m
güneş etrafında dönme süresi 88 gün
kendi ekseninde dönme süresi 59 gün
dönme hızı 47.87 km/sn
merkür güneş sistemindeki en küçük ikinci gezegendir ve güneşe en yakın olan gezegen olma unvanını taşır. güneşe olan ortalama uzaklığı 57.9 milyon kilometredir. çapı çok küçük olmasına rağmen(4878 kilometre), çapına göre büyük bir çekirdeği vardır. bu çekirdeğin %65'i demirden oluşmuştur. fakat çekim gücü çok yüksek değildir, oluşturduğu manyetik alan yaklaşık olarak dünyadakinin 100/1'i kadardır. güneşe en yakın gezegen olmasından dolayı gündüz sıcaklığı 427 c° 'ye kadar ulaşır. bir atmosferi olmadığı için bu sıcaklığı tutamaz ve geceleri sıcaklığı -173 c° 'ye kadar iner. merkür güneşe yakın olduğu için gün doğumunda ve gün batımında çıplak gözle güneşin yanında parlak bir yıldız gibi gözlenebilir. merkür ilk olarak 1974 yılında mariner 10 adlı uzay sondası ile incelenmiştir. yapılan incelemeler sonucunda merkür ile ilgili kesin olmasa da büyük bulgular elde edilmiştir. bu inceleme sayesinde merkür gezegeninde su ve hayat olmadığı kesin olarak tespit edilmiştir.
merkür'ün yüzeyi derin kraterlerle kaplıdır. bunun nedeni bir atmosferinin olmayışıdır. ay'da da olduğu gibi atmosferi olmayan merkür yüzeyine sayısız meteor çarpmış ve irili ufaklı derin kraterler oluşmasına neden olmuştur. merkür yüzeyinin teleskoplarla net bir şekilde incelenmesi zordur. fakat mariner 10 uzay sondasının göndermiş olduğu resimler sayesinde yüzeyi hakkında bilgi edinilmiş ve buna bağlı olarak iç yapısı hakkında tahminlerde bulunulmuştur. çoğunlukla çarpma ve volkan kraterlerinden oluşmuş yüzeyde büyük ve geniş ovalar da yer almaktadır.
neptün
özellikleri :
güneşe olan uzaklığı 4,495,060,000 km
yarı çapı 24764 km
kütlesi 102 x 10 24 kg
yoğunluğu 1638 kg/m3
atmosferik basınç ----
sıcaklığı 46.6 k°
görünür parlaklığı 7.9 m
güneş etrafında dönme süresi 164.7 yıl
kendi ekseninde dönme süresi 16.11 saat
dönme hızı 5.43 km/sn
neptün güneşe plüton'dan sonraki en uzak gezegendir. neptün'ün yörüngesi plüton gezegenin yörüngesi ile kesiştiği için güneş etrafındaki turunun bir bölümünde plüton gezegeninin arkasında kalarak güneşe en uzak gezegen olur. fakat plüton'a göre daha kısa süre arkada kaldığı için, güneşe en uzak ikinci gezegen olarak kabul edilir. gezegenin bulunması tamamen matematiksel hesaplamalara dayanmaktadır. uranüs gezegeninin yörüngesinde ki düzensizlikleri inceleyen le verriner, 1845 yılında uranüs gezegeninin yörüngesindeki düzensizliklerin daha dışarıdaki bir gezegenden kaynaklandığını buldu ve yaptığı hesaplamalar sonucunda elde ettiği koordinatları galle adındaki astronoma bildirdi. galle elindeki verilere dayanarak yaptığı çalışmalar sonucunda 1846 yılında neptün gezegenini gözlemlemeyi başardı. güneşe olan uzaklığından dolayı neptün gezegeni hakkında kesin bilgiler bulunmamaktadır. fakat gezegenin yakınlarından geçen voyager 2 uzay sondasından alınan bilgilere göre, gezegen 22300 km lik yarı çapa sahiptir ve kendi ekseni etrafındaki dönüşünü 17.24 saatte tamamlamaktadır.
neptün gezegeninin bilinen13 uydusu bulunmaktadır. bunlardan 2000 km yarı çaplı tirion 1846'da lassel tarafından bulunmuştur. gezegenin ikinci uydusu olan nereid ise 1949 yılında kuiper tarafından keşfedilmiştir. nereid güneş sistemindeki en büyük dış merkezliliğe sahip olan uydudur. bu neden uydunun neptün'den uzaklığı 1.3x10 6 km ile 9.8x10 6 km arasında değişmektedir. tüm büyük gezegenlerde olduğu gibi neptün gezegeninin de çevresinde halkalar bulunmaktadır. bu halkalar tam olarak ilk kez voyager 2 uzay sondası ile gözlenmiştir. le verrier, adams, galle gibi halkaların isimleri gezegen hakkında çalışma yapmış olan kişilerin adlarından alınmıştır. en dıştaki halka olan adams halkası dört halkanın sicim gibi burulmasından oluşmuştur. yoğunluğu yüksek olan bu halkanın genişliği 1000 km kadardır
saturn
özellikleri :
güneşe olan uzaklığı 1.433.000.000 km
yarı çapı 60400 km
kütlesi 568.46 x 10 24 kg
yoğunluğu 687 kg/m3
atmosferik basınç ----
sıcaklığı -150 cº
görünür parlaklığı -2.0 m
güneş etrafında dönme süresi 29.44 yıl
kendi ekseninde dönme süresi 10.656 saat
dönme hızı 9.69 km/sn
güneş sisteminin ikinci büyük gezegeni olan satürn'ün yarı çapı 60400 km dir ve 1.433.000.000 km lik mesafe ile güneşe yakınlıkta 6. sıradadır. gezegen teleskopla incelendiğinde yeşilimsi bir renkte görünür ve çıplak gözle görülebilen en uzak gezegendir. neredeyse tümü gazlardan oluşan bu gezegenin yoğunluğu çok küçüktür. ortalama 700 kg/m3 yoğunluğu ile güneş sistemi'nde en küçük yoğunluğa sahip olan gezegendir. güneşe olan uzaklığı nedeni ile yüzey sıcaklığı yaklaşık olarak -150 cº dir. vogayer aracından alınan kızılötesi bilgilere dayanılarak gezegendeki hidrojen/helyum oranı 9/1 olarak saplanmıştır. satürn'ün çevresine yaydığı ısı enerjisi güneşten aldığı ısı enerjisinden daha fazladır.
gezegenin çevresindeki halkalar yıllarca bir sır olarak kalmış ve gezegene insanların büyük ilgi göstermesine neden olmuştur. bu halkalar ilk olarak galileo uzay aracı tarafından gözlenmiştir fakat ne olduğu ancak huygens tarafından 1655'te açıklanmıştır. gezegen çevresinde araştırma yapan sondalar. halkaların yapısı ve içeriği hakkında bize bazı bilgiler verdi. bu bilgilere dayanılarak en dıştaki halkadan en iç teki halkaya doğru sırası ile a, b, c, e, f ve g isimleri verilmiştir. bu araştırmalarda halkaların sanıldığından daha karmaşık bir yapıya sahip olduğu ve çok sayıda çemberden oluştuğu anlaşıldı. halkaların arkasındaki yıldızların parlaklığı görülebildiği için halkaların genişliğinin yalnızca 20 km kadar olabileceği tahmin edilmektedir. ayrıca halkaların oluşumu hakkında, evrende daha önceleri başıboş dolaşan ufak meteor ve buz parçaları gibi değişik cisimlerin satürn'ün çekim alanına yakalanmaları sonucu oluştuğu tahmini kabul edilmektedir.
halkaların özellikleri;
halka
iç ve dış yarıçap (km)
a 119.800 - 136.600
b 90.500 - 117.100
c 74.600
d belirsiz
e 210.000 - 294.600
f 139.200
g 168.00
gezegenin bilinen 17 tane uydusu vardır. keşfedilen ilk uydusu 1655 yılında bulunan titan dır. titan aynı zamanda satürn'ün en büyük uydusudur. titan, yoğun ve portakal renkli bir atmosfere sahiptir. yüzey basıncının 1,5 atmosferden daha fazla olduğu tahmin edilmektedir. atmosferin yapısında azot, metan ve %12 oranında argonla az miktarda moleküler hidrojen içerir. gezegenin tüm uydularının yüzeyleri çarpışma izleri ile doludur. titanın ile birlikte 8 uydunun keşfinden sonra voyager sondası ile 8 yeni uydu daha keşfedildi. yeni keşfedilen küçük uyduların şekillerinin ve yörünge hareketlerinin daha düzensiz olduğu anlaşılmıştır.
güneş
yildizil ozellikleri
tayf sinifi g2
isinim sinifi v
mutlak görünür parlakligi 4.83
görünür görsel parlakligi -26.7
galaktik merkezden olan uzakligi 8.5 kpc
galaktik merkez etrafindaki hizi 250 km/s
peküler hizi 19.5 km/s
günes'in hareket yönü 18 h +30 deg (vega yönü)
günes, günes sisteminin toplam kütlesinin %99.8'ini kendi bünyesinde
barindirir.(jüpiter ise bu geri kalan kütlenin yaklasik yarisi kadar
bir kütleye sahiptir)
merkezi özellikler
kütle 1.989e30 kg 3.33e5
gm 132.712438e9 km3/s2 3.33e5
yaricap 696.0e3 km 109.3
egim 0.0 0.0
ortalama yogunluk 1409 kg/m3 0.255
yüzey cekim kuvveti 274 m/s2 27.94
kacma hizi 618 km/s 30.9
ic özellikleri
cekirdek yogunlu¤u 150e3 kg/m3
cekirdek basinci 250e9 atm
cekirdek sicakligi 15e6 k
hidrojen harcama orani 6e11 kg/s
kütle esde¤eri enerji üretim orani 4e9 kg/s
bilesim: (atomik birim olarak)
hidrojen 92.0%
helyum 7.8%
oksijen 690 ppm
karbon 420 ppm
nitrojen 87 ppm
silikon 45 ppm
magnezyum 40 ppm
neon 37 ppm
demir 32 ppm
sülfür 16 ppm
diger ~10 ppm
göreli özellikler
cikan enerji 386e24 w (~3% nötrino olarak yayinlanir)
yüzey yansitmasi 63e6 w/m2
karacisim sicakligi 5760 k
dönme özellikleri
ekliptige göre e¤imi 7.25 deg
kuzey kutpun ekliptiksel boylami 347 deg
yüzey dönme dönemi 25.4 d ekvatorda
29 d 60 deg enlemde
36 d kutup civarinda
günes'in cekirdegi kati cisim gibi döner.
diger özellikleri
günes lekelerindeki manyetik alan 0.01 ile 0.4 t arasi
baska bölgelerdeki manyetik alan ~0.2 mt
ortalama manyetik cevrim 11.1 y her kutupluluk icin
en son minimum 1990 ile 1991 arasi
günes lekesinin sicakligi ~3800 k
günes lekesinin capi 50,000 km'ye kadar olabilmekte
günes rüzgarinin hizi ~450 km/s
~750 km/s kutup bölgelerinde
uranus
özellikleri :
güneşe olan uzaklığı 2.872.460.000 km
yarı çapı 25600 km
kütlesi 86,832 x 10 24 kg
yoğunluğu 1270 kg/m3
atmosferik basınç ----
sıcaklığı -221 cº
görünür parlaklığı 5.8 m
güneş etrafında dönme süresi 84 yıl
kendi ekseninde dönme süresi 17 saat
dönme hızı 6.81 km/sn
uranüs, 2.872.460.000 km lik mesafe ile güneşe yakınlık sırasında 7. gezegendir. 1781 yılında sir w. herschel tarafından gözlenmiştir. çapı yaklaşık olarak 25600 km kadardır. 17 saat civarında tamamladığı eksen periyodunu yuvarlanarak yapar. bu nedenle kutuplardaki basıklığı yüksektir. güneşe olan uzaklığı nedeni ile hakkında pek fazla bilgi bulunmamaktır. gezegenin yapısı ve atmosferi hakkındaki bilgiler çoğunlukla tahminlere ve 1986 yılında gezegenin yakınlarından geçen voyager 2 sondasından alınan bilgilere dayanmaktadır. bu bilgiler ışığında; gezegenin, hidrojen bakımından zengin, metan ve helyum içeren çok yoğun bir atmosfere sahip olduğu, yüzey sıcaklığının -221 cº civarlarında olduğu, dünyanınkinden daha büyük bir mağnetik alana sahip olduğu ve kayalık bir çekirdeğinin bulunduğu gibi tahminler ileri sürülmektedir.
uranüs'ün şu ana kadar gözlene bilinmiş 17 uydusu bulunmaktadır. bu uydulardan ikisi olan titana ve oberon gezegeni ilk gözlemleme ünvanına da sahip olan sir w. herschel tarafından gözlenmiştir. 1948 yılına kadar beş büyük ana uydusu gözlenile bilinmişti. fakat 1986'da voyager 2 sondası bu uydulara ek olarak 10 küçük uydu daha bulmuştur. 31 ekim 1997'de ise yarı çapları 160 ve 80 km olan iki uydu daha gözlenmiştir.
gezegenin çevresinde 9 ince halka bulunmaktadır. bu halkalar 10 mart 1997 yılında bir yıldızın gezegenin arkasında kalması sonucunda yapılan gözlemler ile keşfedilmiştir. halkalar gezegenin merkezinden 42000 km sonra başlamaktadır ve en genişi bile kalınlığı bile 10 km'den fazla değildir. en içten dışa doğru halkalara 6, 5, 4, α, β, γ, δ, ε isimleri verilmiştir. sırası ile bu halkaların gezegenin merkezine olan uzaklıkları 41980, 42360, 42663, 44844, 45799, 47323, 47746, 48423 ve 51000 km dir. en dıştaki halka olan ε halkası elips şeklindedir ve her iki ucunda yarıçapları 40-50 km olan iki uydu yer almaktadır
venüs
özellikleri :
güneşe olan uzaklığı 108.000.000 km
yarı çapı 6051.8 km
kütlesi 4.86 x 1024 kg
yoğunluğu 5243 kg/m3
atmosferik basınç 60 atü
sıcaklığı 231 k°
görünür parlaklığı -4 m
güneş etrafında dönme süresi 224 gün
kendi ekseninde dönme süresi 243 gün
dönme hızı 35.02 km/sn
venüs, merkür'den sonra güneşe en yakın 2. gezegendir. kütlece dünyaya yakın bir büyüklüktedir. ve kendisine ait bir atmosfere sahiptir. gün doğumunda ve gün batımında güneşe yakın olarak, dünyadan çıplak gözle rahatlıkla görülebilir (halk tarafından çoban yıldızı olarak ta bilinir). güneş ve aydan sonraki en parlak gök cismidir. venüs'ün diğer gezegenlerden farklı ve ilginç yanları vardır, bunlardan en ilginci 1 yılının 1 gününden daha uzun olmasıdır. yani güneş etrafındaki dönme hızı kendi ekseni etrafındaki dönme hızından daha fazladır. güneş etrafındaki dönme süresi 224 gün, kendi ekseni etrafında dönme süresi ise 243 gündür. ayrıca venüs diğer gezegenlerin tam tersi yönde dönmektedir. diğer gezegenlerin hepsi saat yönünde dönerken venüs saatin tersi yönünde ve çok yavaş bir şekilde dönmektedir. bu farklılıkların nedeni hala anlaşılabilmiş değildir. çıplak gözle çok rahat görüle bildiği halde en iyi teleskopla bile yüzeyi incelenemez. bunun nedeni çok yoğun bir atmosfere sahip olmasıdır. %93 oranında co2 (karbon di oksit) ve %2 oranında n2 (azot) ile az miktarda değişik gazlardan oluşmuş olan atmosfer güneşten gelen ışınları bir ayna gibi geri yansıtır. bu olay gezegene müthiş bir parlaklık kazandırırken, yüzeyinin incelenmesini zorlaştırır.
venüs'ün yoğun atmosferi nedeni ile basıncıda çok yüksektir. yaklaşık olarak dünyadakinden 100 kat daha fazla basınca sahiptir. atmosfer yoğunluğu ise dünyadakinin 70 katı kadardır. ayrıca atmosferinde azda olsa yer alan h2so4 ve hcl gibi asitler yağmur şeklinde gezegen üzerine yağmaktadır. bu nedenle dünya üzerindeki hiçbir canlının bu gezegende yaşayabilmesi mümkün değildir. venüs güneşe yakınlık açısından merkür'den daha uzak olmasına rağmen sıcaklığı daha yüksektir. bunun nedeni atmosferinin olmasıdır. bu yoğun atmosfer güneşten gelen ışınların büyük bir bölümünü geri yansıtsa da küçük bir kısmını içeri alır ve dışarı çıkmasına izin vermez bu da sera etkisi yaparak gezegenin günden güne ısınmasına neden olmaktadır. gezegenin şu anki sıcaklığının 325 c° 'nin üzerinde olduğu tahmin edilmektedir.
venüs yüzeyi hakkında amerikan mariner ve rus venera sondaları inceleme amaçlı kullanılmış ve kızıl ötesi de olsa yüzey resimleri çekilmiştir. bu resimlerden venüs yüzeyinin düz ovalar, vadiler ve derin olmayan kraterlerle kaplı olduğu anlaşılmıştır. gezegen üzerinde ishtar terra ve aphrodite terra adını taşıyan iki yüksek plato gezegenin %11' ini kaplamaktadır. kraterlerin derin olmamasının nedeni gezegenin ,yoğun atmosferi sayesinde kendisine çarpacak olan meteorların hızını kesebilmiş olmasıdır.
pluton
Güneş’e uzaklık sıralamasında dokuzuncu gezegen. XIX. yy. sonunda bilinen en uzak gezegen Neptün’dü; 1846’da Le Verrier bu gezegeni, Uranüs’ün hareketinde doğurduğu tedirginlikle ilgili hesaplar sonucunda bulmuştu. Yarım yüzyıllık gözlemlerden sonra gökbilimciler, bilinmeyen bir başka gezegenin, Uranüs ve Neptün’ün hareketlerinde tedirginliğe yolaçtığı kanısına vardır. Çünkü Newton mekaniğine ve konum ölçümlerine göre yapılan kuramsal hesaplar, sürekli farklı çıkıyor ve fark, hesap hatası denebilecek değeri geçiyordu.
ABD’li astronom Percival Lowell, bu yeni gezegenin yörüngesini hesaplayıp, XX. yy. başında Flagstaff’taki (Arizona) özel gözlemevinde gökküreyi taradı; ama araştırmaları başarısızlıkla sonuçlandı. Yörünge hesaplarını yeniden ele alan Pickering, Lowell’in bulduğu sonuçları elde etti; Humason 1918’de gök cismini ortaya çıkarmak için bir dizi fotoğraf çektiyse de, başarıya ulaşamadı.
18 Şubat 1930’da Clyde W. Tombaugh, sonunda gezegeni bulmayı başardı ve mitolojideki Ölüler Ülkesi’nin tanrısı Hades’in adlarından biri olan, Plüton adını verdi
Yörüngesi
Yer’e uzaklığından ötürü gözlenmesi çok güç olan Plüton’la ilgili kesin veriler, yalnızca yörüngesiyle ilgili olanlardır. Gezegen, Güneş çevresindeki dolanımını 248 yıl 4 ayda tamamlar; Güneş’e uzaklığı, günberi noktasında 4,42 milyar km, günöte noktasında 7,40 milyar km’dir; dolanım düzlemi, Yer’in yörünge düzlemine göre 17° ’lik bir eğim gösterir.
Fiziksel Özellikleri
Birçok özelliği henüz aydınlatılamamış olan Plüton’un çapı, yalnızca 2.284 km dolayındadır; yani Güneş sistemindeki gezegenlerin en küçüğüdür. Oysa hesaplar, Uranüs ve Neptün’ün dolanımlarında tedirginlik doğurması için, kütlesinin Yer’in kütlesine eşit olması gerektiğini göstermektedir. Bu durumdaysa Plüton’un yoğunluğunu 50 olması gerekir: Bu, kabul edilebilecek bir sayı değildir. Dolayısıyla, gökbilimciler iki varsayım üstünde durmaktadır: Her şeyden önce, Plüton’un gerçek çapı, teleskopla ölçülenin iki katıdır; ölçümle elde edilmiş değer, aslında, Güneş ışığının değerlendirilebilir miktarını Yer’e doğru yansıtabilen tek noktası olan merkez bölgesinin çapına uyar. İkinci varsayıma göre, ölçülen çap hatalı değilse, Plüton, Güneş sisteminin son gezegeni değildir; daha uzak bir onuncu gezegen (belki başkaları da) vardır ve Neptün ile Uranüs’e uyguladıkları tedirginlik, Plüton’un kütlesi üstünde yapılan hesaplarda yanılgıya yolaçmaktadır. Sorunu kesinlikle çözmek için, kuşkusuz daha çok sayıda ve sabırla gözlemler yapılması gerekmektedir.
Uydusu
Plüton’un uydusu Charon, 22 Haziran 1978’de, ABD’li astrofizikçi James W. Christy tarafından bulunmuştur. Plüton’un merkezinden ortalama 19.000 km uzaklıktaki yörüngesinde, 6,39 günde, yani Plüton’la aynı dolanım süresinde dolanmaktadır. Boyutları da Plüton’unkine yakın olduğundan, astronomlar, bu iki gök cismini bir çiftgezegen gibi düşünmeye başlamışlardır.
